بيداري دشت کهن
تاريخ انقلاب اسلامي در ساوجبلاغ و نظرآباد
- زهرا قاسمي
ساوجبلاغ يکي از شهرستان‌هاي استان البرز است. اين شهرستان از سال‌هاي نزديک به پيروزي انقلاب اسلامي تا سال 1368 يکي از بخش‌هاي شهرستان کرج بود. کتاب «بيداري دشت کهن» به پيشينه مبارزات انقلابي در اين منطقه پرداخته است. حسين عسکري در تدوين کتاب از منابع مکتوب و شفاهي در کنار هم استفاده کرده است. اسناد به دست آمده از ساواک با استفاده از داده‌هاي شفاهي تکميل شده‌اند. در اين کتاب مبارزه عليه حکومت پهلوي در سه محور اسلامي، ملي و اشتراکي بررسي شده است. فصل اول با عنوان «مبارزات اسلامي پيش از دوره پهلوي» به سابقه مبارزات سياسي در دوران قاجار در منطقه ساوجبلاغ مي‌پردازد. اين فصل با حجم 60 صفحه بيشتر به فعاليت‌هاي روحانيون برجسته منطقه ساوجبلاغ پرداخته و اسناد و تصاوير مرتبط با اين موضوع در انتهاي فصل قرار گرفته‌اند. در فصل دوم با عنوان «وضعيت اقتصادي و اجتماعي ساوجبلاغ در دوره پهلوي» نويسنده تلاش کرده است تصويري مستند از وضعيت اقتصادي و اجتماعي منطقه در دوره پهلوي ارائه کند. عنوان‌هايي مانند انتخابات در ساوجبلاغ، نمايندگان ساوجبلاغ در مجلس، وضعيت ميراث فرهنگي ساوجبلاغ، کارخانه نساجي نظرآباد در اين فصل ديده مي‌شوند. حجم اين فصل 93 صفحه است و حدود يک سوم آن به اسناد مرتبط اختصاص يافته است. فصل سوم با حجم 168 صفحه و با عنوان مبارزات اسلامي در دوره پهلوي، مفصل‌ترين فصل کتاب است. در ابتداي اين فصل نويسنده بيان کرده که فعاليت‌هاي انقلابي و مبارزات افراد در منطقه ساوجبلاغ و ساوجبلاغي‌هاي خارج از اين منطقه را شرح داده است. از جمله اين افراد، سيدمصطفي حسيني برغاني است که با برنامه‌هاي نادرست رضاشاه مخالفت کرده است. از ديگر افرادي که در اين فصل به آنها پرداخته شده، مبارزين انقلابي‌اي هستند که پس از پيروزي انقلاب اسلامي در منطقه ساوجبلاغ فعاليت داشته‌اند. از جمله اين افراد، حجت‌الاسلام حاج شيخ عباس صبايي است که طي سال‌هاي 1374 – 1361 امام‌جمعه ساوجبلاغ بوده است. گروه ديگر، مبارزيني هستند که در سال‌هاي مبارزه براي پيروزي انقلاب اسلامي در منطقه ساوجبلاغ بوده‌اند. از جمله اين افراد آيت‌الله رضا استادي مقدم تهراني است که پس از قيام 15 خرداد 1342 به روستاي برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ رفته و در آن‌جا به روشنگري و مبارزه عليه حکومت پهلوي مي‌پردازد. حدود يک سوم اين فصل به اسناد و تصوير مرتبط اختصاص يافته است. فصل چهارم با عنوان مبارزات ملي در دوران پهلوي، در 45 صفحه به فعاليت‌هاي جريان ملي مخالف حکومت پهلوي با محوريت روستاي احمدآباد پرداخته است. روستاي احمدآباد از توابع منطقه ساوجبلاغ است که محل تبعيد دکتر محمد مصدق بود. زندگي دکتر مصدق و افرادي مانند آيت‌الله سيدمحمود طالقاني، آيت‌الله سيدرضا زنجاني، جلال آل‌احمد، غلام‌رضا تختي، بيژن جزني، ناصر نجمي که به احمدآباد رفت‌وآمد داشته و يا بعد از فوت دکتر مصدق به آن‌جا رفته‌اند، در اين فصل ذکر شده است. تشکيل کميته کارگري جبهه ملي ايران در هشتگرد و شکل‌گيري ايده تشکيل نهضت آزادي در ساوجبلاغ مطالب ديگر آن هستند. 16 صفحه از اين فصل به اسناد اختصاص يافته است. فصل پنجم کتاب با عنوان مبارزات اشتراکي در دوره پهلوي، در 8 صفحه به فعاليت جريان چپ از جمله حزب توده، حزب اراده ملي، حزب دهقان در ساوجبلاغ مي‌پردازد. پژوهش جامعي براي اين کتاب صورت گرفته و نويسنده از منابع زيادي براي تکميل مطالب استفاده کرده است که کتاب‌نامه آنها در انتهاي کتاب گنجانده شده است. کتاب «بيداري دشت کهن: تاريخ انقلاب اسلامي در ساوجبلاغ و نظرآباد» به سفارش دفتر فرهنگ و مطالعات پايداري حوزه هنري استان البرز توليد و توسط انتشارات سوره مهر در قطع وزيري و با حجم 424 صفحه در سال 1397 منتشر شده است.
يادداشت فوق در وب سايت دفتر ادبيات انقلاب اسلامي
درباره این سایت